Mavzu: Surxondaryo Viloyati ! (MULOQOT FORUMI/Mening Yurtim)
MANSUR (24 May 2019 06:58)
<b>Surxondaryo viloyati</b>- Oʻzbekiston Respublikasi tarkibidagi viloyat. 1941 yil 6 martda tashkil etilgan (1925 y. 29 iyundan Surxondaryo okruti boʻlgan). 1960 yil 25 yanvarda Qashqadaryo viloyati bilan qoʻshilgan. 1964 yil fevralda qaytadan tashkil qilindi. Respublikaning janubisharqida, Surxon-Sherobod vodiysidajoylashgan. Janubidan Amudaryo boʻylab Afgʻoniston, shimoliy, shimoli-sharq va sharqdan Tojikiston, janubi-gʻarbdan Turkmaniston, shim.gʻarbdan Qashqadaryo viloyati bilan chegaradosh.
Maydoni 20,1 ming km². Aholisi 1874,7 ming kishi (2004). Tarkibida 14 qishloq tumani (Angor, Bandixon, Boysun, Denov, JarqoÊ»rgÊ»on, Muzrabot, Oltinsoy, Sariosiyo, Termiz, Uzun, Sherobod, ShoÊ»rchi, Qiziriq, KumqoÊ»rgÊ»on), 8 shahar (Boysun, Denov, JarqoÊ»rgÊ»on, Termiz, ShargÊ»un, Sherobod, ShoÊ»rchi, QumqoÊ»rgÊ»on), 7 shaharcha (Angor, DoÊ»stlik, Kakaydi, Sariosiyo, Sariq, Elbayon bekati, Hurriyat), 114 qishloq fuqarolar yigÊ»ini bor (2004). Markazi — Termiz shahri.
Aholisi, asosan, oÊ»zbeklar (78%), shuningdek, tojik, rus, turkman, qozoq va boshqa millat vakillari ham yashaydi (2004). Aholining oÊ»rtacha zichligi 1 km²ga 93,3 kishi. Shahar aholisi 364,8 ming kishi, qishloq aholisi 1509,9 ming kishi (2004).Viloyatda temir yo'l transportining salmogi katta. Surxondaryoda dastlabki temir yo' 1915 yilda (Kogon— Termiz) qurilgan. Bu viloyatni boshqa regionlar bilan bogÊ»laydigan dastlabki muhim yoÊ»l boÊ»ldi. 1925 yilda 248 km li Termiz—Dushanba temir yo'lni qurishga kirishildi. Bu yoÊ»lning qurilishi Termizni OÊ»rta Osiyoning yirik shaharlari — Toshkent va Dushanba bilan bogÊ»ladi. 1971 yilga kelib Surxondaryo viloyatini Tojikistonning jan. tumanlari bilan bogÊ»lovchi Termiz—QoÊ»rgÊ»ontepa — Yavan temir yo'ini qurishga kirishildi. GÊ»uzor — Boysun — QumqoÊ»rgÊ»on temir yoÊ»lning qurilishi yakunlanmoqsa. Amudaryo ustidan Hayraton temir yo' koÊ»prigi qurilgan. Viloyat hududidan Moskva — Dushanba, Ashxobod — Dushanba temir yo'llari oÊ»tgan. Termiz — Toshkent, Termiz — AmuZang, Termiz — Sariosiyo, Termiz — Boldir yoÊ»nalishlarida poyezdlar katnaydi. Shuningdek, Termiz orkali Dushanba — Astraxon, Dushanba — Konibodom, QoÊ»rgÊ»ontepa — Konibodom, KoÊ»lob — Astraxon yoÊ»nalishlarida poyezdlar qatnaydi. Viloyatdagi temir yoÊ»llarning uz. 300 km. Viloyatning ichki transport aloqalarida avtomobil yoÊ»lining ahamiyati juda muhim.
Surxondaryo viloyatidagi qattiq qoplamali avtomobil yoÊ»llarning uz. 2,7 ming km. Viloyatning asosiy avtomobil yoÊ»li —Katta OÊ»zbekiston traktoÊ». Avtomobilda mamlakatlararo yuk tashish xizmati korxonasi yuklarni qoÊ»shni AfgÊ»onistonga yetkazib bermoqda.
Surxondaryo viloyatining yirik shaharlari (Termiz va Denov)dan bir qancha xorijiy mamlakatlar va OÊ»zbekistonning ichki tumanlariga avtomobil transporti qatnaydi. Termiz — Qarshi, Termiz — Hayraton (AfgÊ»oniston), Termiz — Dushanba, Termiz — Toshkent, Denov — Qarshi, Denov — Shahrisabz, Denov — GÊ»uzor, Denov — Urganch, Denov — Samarqand yoÊ»nalishlari shular jumlasidan.
Surxondaryo viloyatida respublikada yagona boʻlgan Termiz dare porti joylashgan. Termiz va Sariosiyoda aeroport bor. Termiz aeroportidan Toshkent, Moskva, Ashxobod, Olmaota, Samarqand, Namangan, Buxoro, Andijon va boshqa yoʻnalishlarda yoʻlovchilar tashuvchi samolyotlar qatnovi yoʻlga qoʻyilgan.
Mening Yurdim Bilan Faxrlanaman !
[b]2143dan so'ng qo'shdi...[/b]
Surxondaryo viloyati - Oʻzbekiston Respublikasi tarkibidagi viloyat. 1941 yil 6 martda tashkil etilgan (1925 y. 29 iyundan Surxondaryo okruti boʻlgan). 1960 yil 25 yanvarda Qashqadaryo viloyati bilan qoʻshilgan. 1964 yil fevralda qaytadan tashkil qilindi. Respublikaning janubisharqida, Surxon-Sherobod vodiysidajoylashgan. Janubidan Amudaryo boʻylab Afgʻoniston, shimoliy, shimoli-sharq va sharqdan Tojikiston, janubi-gʻarbdan Turkmaniston, shim.gʻarbdan Qashqadaryo viloyati bilan chegaradosh.
Maydoni 20,1 ming km². Aholisi 1874,7 ming kishi (2004). Tarkibida 14 qishloq tumani (Angor, Bandixon, Boysun, Denov, JarqoÊ»rgÊ»on, Muzrabot, Oltinsoy, Sariosiyo, Termiz, Uzun, Sherobod, ShoÊ»rchi, Qiziriq, KumqoÊ»rgÊ»on), 8 shahar (Boysun, Denov, JarqoÊ»rgÊ»on, Termiz, ShargÊ»un, Sherobod, ShoÊ»rchi, QumqoÊ»rgÊ»on), 7 shaharcha (Angor, DoÊ»stlik, Kakaydi, Sariosiyo, Sariq, Elbayon bekati, Hurriyat), 114 qishloq fuqarolar yigÊ»ini bor (2004). Markazi — Termiz shahri.
Aholisi, asosan, oÊ»zbeklar (78%), shuningdek, tojik, rus, turkman, qozoq va boshqa millat vakillari ham yashaydi (2004). Aholining oÊ»rtacha zichligi 1 km²ga 93,3 kishi. Shahar aholisi 364,8 ming kishi, qishloq aholisi 1509,9 ming kishi (2004).Viloyatda temir yo'l transportining salmogi katta. Surxondaryoda dastlabki temir yo' 1915 yilda (Kogon— Termiz) qurilgan. Bu viloyatni boshqa regionlar bilan bogÊ»laydigan dastlabki muhim yoÊ»l boÊ»ldi. 1925 yilda 248 km li Termiz—Dushanba temir yo'lni qurishga kirishildi. Bu yoÊ»lning qurilishi Termizni OÊ»rta Osiyoning yirik shaharlari — Toshkent va Dushanba bilan bogÊ»ladi. 1971 yilga kelib Surxondaryo viloyatini Tojikistonning jan. tumanlari bilan bogÊ»lovchi Termiz—QoÊ»rgÊ»ontepa — Yavan temir yo'ini qurishga kirishildi. GÊ»uzor — Boysun — QumqoÊ»rgÊ»on temir yoÊ»lning qurilishi yakunlanmoqsa. Amudaryo ustidan Hayraton temir yo' koÊ»prigi qurilgan. Viloyat hududidan Moskva — Dushanba, Ashxobod — Dushanba temir yo'llari oÊ»tgan. Termiz — Toshkent, Termiz — AmuZang, Termiz — Sariosiyo, Termiz — Boldir yoÊ»nalishlarida poyezdlar katnaydi. Shuningdek, Termiz orkali Dushanba — Astraxon, Dushanba — Konibodom, QoÊ»rgÊ»ontepa — Konibodom, KoÊ»lob — Astraxon yoÊ»nalishlarida poyezdlar qatnaydi. Viloyatdagi temir yoÊ»llarning uz. 300 km. Viloyatning ichki transport aloqalarida avtomobil yoÊ»lining ahamiyati juda muhim.
Surxondaryo viloyatidagi qattiq qoplamali avtomobil yoÊ»llarning uz. 2,7 ming km. Viloyatning asosiy avtomobil yoÊ»li —Katta OÊ»zbekiston traktoÊ». Avtomobilda mamlakatlararo yuk tashish xizmati korxonasi yuklarni qoÊ»shni AfgÊ»onistonga yetkazib bermoqda.
Surxondaryo viloyatining yirik shaharlari (Termiz va Denov)dan bir qancha xorijiy mamlakatlar va OÊ»zbekistonning ichki tumanlariga avtomobil transporti qatnaydi. Termiz — Qarshi, Termiz — Hayraton (AfgÊ»oniston), Termiz — Dushanba, Termiz — Toshkent, Denov — Qarshi, Denov — Shahrisabz, Denov — GÊ»uzor, Denov — Urganch, Denov — Samarqand yoÊ»nalishlari shular jumlasidan.
Surxondaryo viloyatida respublikada yagona boʻlgan Termiz dare porti joylashgan. Termiz va Sariosiyoda aeroport bor. Termiz aeroportidan Toshkent, Moskva, Ashxobod, Olmaota, Samarqand, Namangan, Buxoro, Andijon va boshqa yoʻnalishlarda yoʻlovchilar tashuvchi samolyotlar qatnovi yoʻlga qoʻyilgan.
Mening Yurdim Bilan Faxrlanaman ! :-)
[b]26 sekunddan so'ng qo'shdi...[/b]
Surxondaryo viloyati - Oʻzbekiston Respublikasi tarkibidagi viloyat. 1941 yil 6 martda tashkil etilgan (1925 y. 29 iyundan Surxondaryo okruti boʻlgan). 1960 yil 25 yanvarda Qashqadaryo viloyati bilan qoʻshilgan. 1964 yil fevralda qaytadan tashkil qilindi. Respublikaning janubisharqida, Surxon-Sherobod vodiysidajoylashgan. Janubidan Amudaryo boʻylab Afgʻoniston, shimoliy, shimoli-sharq va sharqdan Tojikiston, janubi-gʻarbdan Turkmaniston, shim.gʻarbdan Qashqadaryo viloyati bilan chegaradosh.
Maydoni 20,1 ming km². Aholisi 1874,7 ming kishi (2004). Tarkibida 14 qishloq tumani (Angor, Bandixon, Boysun, Denov, JarqoÊ»rgÊ»on, Muzrabot, Oltinsoy, Sariosiyo, Termiz, Uzun, Sherobod, ShoÊ»rchi, Qiziriq, KumqoÊ»rgÊ»on), 8 shahar (Boysun, Denov, JarqoÊ»rgÊ»on, Termiz, ShargÊ»un, Sherobod, ShoÊ»rchi, QumqoÊ»rgÊ»on), 7 shaharcha (Angor, DoÊ»stlik, Kakaydi, Sariosiyo, Sariq, Elbayon bekati, Hurriyat), 114 qishloq fuqarolar yigÊ»ini bor (2004). Markazi — Termiz shahri.
Aholisi, asosan, oÊ»zbeklar (78%), shuningdek, tojik, rus, turkman, qozoq va boshqa millat vakillari ham yashaydi (2004). Aholining oÊ»rtacha zichligi 1 km²ga 93,3 kishi. Shahar aholisi 364,8 ming kishi, qishloq aholisi 1509,9 ming kishi (2004).Viloyatda temir yo'l transportining salmogi katta. Surxondaryoda dastlabki temir yo' 1915 yilda (Kogon— Termiz) qurilgan. Bu viloyatni boshqa regionlar bilan bogÊ»laydigan dastlabki muhim yoÊ»l boÊ»ldi. 1925 yilda 248 km li Termiz—Dushanba temir yo'lni qurishga kirishildi. Bu yoÊ»lning qurilishi Termizni OÊ»rta Osiyoning yirik shaharlari — Toshkent va Dushanba bilan bogÊ»ladi. 1971 yilga kelib Surxondaryo viloyatini Tojikistonning jan. tumanlari bilan bogÊ»lovchi Termiz—QoÊ»rgÊ»ontepa — Yavan temir yo'ini qurishga kirishildi. GÊ»uzor — Boysun — QumqoÊ»rgÊ»on temir yoÊ»lning qurilishi yakunlanmoqsa. Amudaryo ustidan Hayraton temir yo' koÊ»prigi qurilgan. Viloyat hududidan Moskva — Dushanba, Ashxobod — Dushanba temir yo'llari oÊ»tgan. Termiz — Toshkent, Termiz — AmuZang, Termiz — Sariosiyo, Termiz — Boldir yoÊ»nalishlarida poyezdlar katnaydi. Shuningdek, Termiz orkali Dushanba — Astraxon, Dushanba — Konibodom, QoÊ»rgÊ»ontepa — Konibodom, KoÊ»lob — Astraxon yoÊ»nalishlarida poyezdlar qatnaydi. Viloyatdagi temir yoÊ»llarning uz. 300 km. Viloyatning ichki transport aloqalarida avtomobil yoÊ»lining ahamiyati juda muhim.
Surxondaryo viloyatidagi qattiq qoplamali avtomobil yoÊ»llarning uz. 2,7 ming km. Viloyatning asosiy avtomobil yoÊ»li —Katta OÊ»zbekiston traktoÊ». Avtomobilda mamlakatlararo yuk tashish xizmati korxonasi yuklarni qoÊ»shni AfgÊ»onistonga yetkazib bermoqda.
Surxondaryo viloyatining yirik shaharlari (Termiz va Denov)dan bir qancha xorijiy mamlakatlar va OÊ»zbekistonning ichki tumanlariga avtomobil transporti qatnaydi. Termiz — Qarshi, Termiz &
zamonaviylar (24 May 2019 07:04)
Mavzu nima yo'nalishda ochilgan
MANSUR (24 May 2019 17:32)
Surxondaryo viloyati - Oʻzbekiston Respublikasi tarkibidagi viloyat. 1941 yil 6 martda tashkil etilgan (1925 y. 29 iyundan Surxondaryo okruti boʻlgan). 1960 yil 25 yanvarda Qashqadaryo viloyati bilan qoʻshilgan. 1964 yil fevralda qaytadan tashkil qilindi. Respublikaning janubisharqida, Surxon-Sherobod vodiysidajoylashgan. Janubidan Amudaryo boʻylab Afgʻoniston, shimoliy, shimoli-sharq va sharqdan Tojikiston, janubi-gʻarbdan Turkmaniston, shim.gʻarbdan Qashqadaryo viloyati bilan chegaradosh.
Maydoni 20,1 ming km². Aholisi 1874,7 ming kishi (2004). Tarkibida 14 qishloq tumani (Angor, Bandixon, Boysun, Denov, JarqoÊ»rgÊ»on, Muzrabot, Oltinsoy, Sariosiyo, Termiz, Uzun, Sherobod, ShoÊ»rchi, Qiziriq, KumqoÊ»rgÊ»on), 8 shahar (Boysun, Denov, JarqoÊ»rgÊ»on, Termiz, ShargÊ»un, Sherobod, ShoÊ»rchi, QumqoÊ»rgÊ»on), 7 shaharcha (Angor, DoÊ»stlik, Kakaydi, Sariosiyo, Sariq, Elbayon bekati, Hurriyat), 114 qishloq fuqarolar yigÊ»ini bor (2004). Markazi — Termiz shahri.
Aholisi, asosan, oÊ»zbeklar (78%), shuningdek, tojik, rus, turkman, qozoq va boshqa millat vakillari ham yashaydi (2004). Aholining oÊ»rtacha zichligi 1 km²ga 93,3 kishi. Shahar aholisi 364,8 ming kishi, qishloq aholisi 1509,9 ming kishi (2004).Viloyatda temir yo'l transportining salmogi katta. Surxondaryoda dastlabki temir yo' 1915 yilda (Kogon— Termiz) qurilgan. Bu viloyatni boshqa regionlar bilan bogÊ»laydigan dastlabki muhim yoÊ»l boÊ»ldi. 1925 yilda 248 km li Termiz—Dushanba temir yo'lni qurishga kirishildi. Bu yoÊ»lning qurilishi Termizni OÊ»rta Osiyoning yirik shaharlari — Toshkent va Dushanba bilan bogÊ»ladi. 1971 yilga kelib Surxondaryo viloyatini Tojikistonning jan. tumanlari bilan bogÊ»lovchi Termiz—QoÊ»rgÊ»ontepa — Yavan temir yo'ini qurishga kirishildi. GÊ»uzor — Boysun — QumqoÊ»rgÊ»on temir yoÊ»lning qurilishi yakunlanmoqsa. Amudaryo ustidan Hayraton temir yo' koÊ»prigi qurilgan. Viloyat hududidan Moskva — Dushanba, Ashxobod — Dushanba temir yo'llari oÊ»tgan. Termiz — Toshkent, Termiz — AmuZang, Termiz — Sariosiyo, Termiz — Boldir yoÊ»nalishlarida poyezdlar katnaydi. Shuningdek, Termiz orkali Dushanba — Astraxon, Dushanba — Konibodom, QoÊ»rgÊ»ontepa — Konibodom, KoÊ»lob — Astraxon yoÊ»nalishlarida poyezdlar qatnaydi. Viloyatdagi temir yoÊ»llarning uz. 300 km. Viloyatning ichki transport aloqalarida avtomobil yoÊ»lining ahamiyati juda muhim.
Surxondaryo viloyatidagi qattiq qoplamali avtomobil yoÊ»llarning uz. 2,7 ming km. Viloyatning asosiy avtomobil yoÊ»li —Katta OÊ»zbekiston traktoÊ». Avtomobilda mamlakatlararo yuk tashish xizmati korxonasi yuklarni qoÊ»shni AfgÊ»onistonga yetkazib bermoqda.
Surxondaryo viloyatining yirik shaharlari (Termiz va Denov)dan bir qancha xorijiy mamlakatlar va OÊ»zbekistonning ichki tumanlariga avtomobil transporti qatnaydi. Termiz — Qarshi, Termiz — Hayraton (AfgÊ»oniston), Termiz — Dushanba, Termiz — Toshkent, Denov — Qarshi, Denov — Shahrisabz, Denov — GÊ»uzor, Denov — Urganch, Denov — Samarqand yoÊ»nalishlari shular jumlasidan.
Surxondaryo viloyatida respublikada yagona boʻlgan Termiz dare porti joylashgan. Termiz va Sariosiyoda aeroport bor. Termiz aeroportidan Toshkent, Moskva, Ashxobod, Olmaota, Samarqand, Namangan, Buxoro, Andijon va boshqa yoʻnalishlarda yoʻlovchilar tashuvchi samolyotlar qatnovi yoʻlga qoʻyilgan.
Mening Yurdim Bilan Faxrlanaman !
[b]9 soatdan so'ng qo'shdi...[/b]
SURXONDARYO TABIATI !
Surxondaryo viloyati relyefi tog va tekisliklardan iborat, shim.dan janubga qiyalanib va kengayib boradi. Togʻlardan oqib tushadigan koʻpdankoʻp daryo va soylar dara hosil qilgan. Surxondaryo va Sheroboddaryo oqib oʻtadigan tekislik shimoliy, gʻarb va sharqdan baland Hisor tizmasi (eng baland joyi 4643 m) va uning tarmoqlari (Boysuntogʻ, Koʻhitangtogʻ, Bobotogʻ) bilan oʻralgan.
Yana bir koʻzga koʻringan joylaridan biri Angor tumanidagi Qoraqir qishlogʻidir. Qishloq oʻz polvonlari hamda sabzavotchilik, mevachilik hamda chorvachilikda eng ilgʻor xisoblanadi. Qishloq hamda mahallaning gullab-yashnashiga ulkan xissa qoʻshgan mahalla oqsoqoli Chorshanbiyev Begʻam bobo tumanining koʻzga koʻringan jonkuyarlaridan biridir.
TogÊ»lar, asosan, yuqori paleozoy va mezozoy davrlari jinslaridan, tekislik qismi esa toÊ»rtlamchi davr yotqiziklardan tarkib topgan. Bu yerda neotektonika jarayonlari davom etmoqda: tevarak atrofdagi togÊ»lar koÊ»tarilib, botik, choÊ»kib bormoqda. TogÊ»lar bilan tekislik orasida adir va togÊ» oldi zonasi joylashgan. TogÊ»lar shim. sovuq havo oqimlarini toÊ»sib turishi natijasida subtropik oÊ»simliklar oÊ»stirish uchun qulay iqlim sharoiti vujudga kelgan. TogÊ» zonasi va adirlarda, asosan, galla yetishtiriladi, chorva uchun yozgi yaylov. Mutlaq bal. 300–500 m boÊ»lgan Surxon Sherobod tekisligida paxta ekiladi, bogÊ» tokzorlar barpo qilingan. Janubiy qismi keng qumliklar bilan qoplangan. Foydali qazilmalardan neft va gaz (XovdogÊ», Kakaydi, Lalmikor, Amudaryo boÊ»yi tekisliklari), toshkoÊ»mir (ShargÊ»un, Hisor, Boysun, KoÊ»hitang togÊ»larining etaklari), polimetall (Sangardak), osh tuzi (XoÊ»jaikon) konlari bor. Gips, granit, argillit kabi qurilish materiallari, mineral suvli buloq koÊ»p. Tekislik qismining iqlimi quruq subtropik. Yozi jazirama issiq va uzoq, qishi iliq va qisqa. Yillik oÊ»rtacha temperatura 16°—18°. Iyulning oÊ»rtacha temperaturasi 28°.—32°, yanvarniki 2,8°—3,6°. OÊ»zbekistonda eng issiq temperatura ham shu viloyat hududida kuzatilgan (1914 y. 21 iyunda Termizda 49,5° issiq boÊ»lgan). Baʼzi yillari qish ancha sovuq (—20° va hatto undan ham past). Yil davomida bulutsiz kunlarning koÊ»p boÊ»lishi va quyosh nurining tik tushishi effektiv tralar yigÊ»indisi yuqori boÊ»lishiga olib keladi. 10° dan yuqori trali kunlar tekislik qismida 290— 320 kun davom etadi. Bu esa viloyatda eng issiqsevar ekinlar (shakarqamish, ingichka tolali paxta) va mevalar yetishtirishga imkon beradi.
Viloyat togÊ»lar orasidagi berk botikda joylashganidan bu yerda yogÊ»in kam. Viloyatning jan. tekisliklarida yiliga 130– 140 mm, Hisor togÊ»lari yon bagÊ»irlarida 445–625 mm yogÊ»in yogÊ»adi. YogÊ»inning asosiy qismi qish va bahorda tushadi. GÊ»arbiy, janubi-gÊ»arbiy va shimoli-sharqiy shamollar koÊ»p esadi. Viloyatning janubi-sharqiy qismida esadigan AfgÊ»on shamoli iqlimga salbiy taʼsir etadi. Viloyatning asosiy suv arteriyalari — Surxondaryo va Sheroboddaryo hamda ularning QoratogÊ»daryo, ToÊ»polondaryo, Sangardakdaryo, XoÊ»jaipok kabi irmoqlari. TogÊ» qor va muzliklaridan, yogÊ»indan toÊ»yinadigan bu daryolar viloyat hududining shim. qismi, togÊ» va tog oldi zonalarinigina suv bilan taʼminlay oladi, janubidagi keng tekisliklarda doimiy suv tanqisligi kuzatiladi. Yer osti (artezian) suvlaridan tobora keng foydalanilmoqda. 1957—58 yillarda Uchqizil, 1959— 62 yillarda Janubiy Surxon va Degrez suv omborlari, JarqoÊ»rgÊ»on gidrotuguni qurildi. HazorbogÊ», DaytoÊ»lak, QumqoÊ»rgÊ»on, Zang kanallari, Sherobod, AmuZang mashina sugÊ»orish kanallari barpo etildi. TuprogÊ»i tekisliklarda taqirsimon va shoÊ»rxok och boÊ»z tuproklar, togÊ» yon bagÊ»rida turli xil boÊ»z tuprokdar. OÊ»simliklar dunyosi ham tabiiy sharoiti bilan bogÊ»liq. Janubidagi ekin ekilmaydigan qumloq joylarda qandim, oq saksovul, cherkez, taroqbosh, yaltirbosh, yantoq, butasimonlar; daryo boÊ»ylarida yulgÊ»un, jiyda, turangÊ»il, terak, savagÊ»ich, qiyoq, qamish; adir va togÊ»larning pastki yon bagÊ»irlarida bir yillik efemerlar (lolaqizgÊ»aldoq, nixatak); 1200–2500 m balandliklarida efemerlar bilan birga archa, pista, qayin, tol, yongoq, olma, zarang oÊ»rmonlari uchraydi. BobotogÊ» tizmasi yon bagÊ»irlarida respublikaning eng yirik tabiiy pistazorlari joylashgan. Baland togÊ» zonasi subalp va alp oÊ»tloklari bilan band. Hayvonot dunyosi ancha boy: buri, tulki, chiyaboÊ»ri, ayiq, jayran, qobon, yovvoyi echki, arhar, toÊ»qaylarda bugÊ»u, toÊ»qay mushugi, kalamush, qoÊ»shoyoq, yumronqoziq, koÊ»rsichqon, gekkon kaltakesagi, koÊ»zoynakli ilon (kobra), oÊ»q ilon, jayra, qushlardan ular (togÊ» kurkasi), qirgÊ»ovul, mayna, qaldirgÊ»och, gÊ»oz, oÊ»rdak, soÊ»fitoÊ»rgÊ»ay, chil, kaklik bor. Daryo va suv omborlarida har xil baliq koÊ»p.
Surxondaryo viloyati hududida Surxon davlat qoʻriqxonasi joylashgan.
[b]6377dan so'ng qo'shdi...[/b]
SURXONDARYO XO´JALIGI !
Yaqin oʻtmishda viloyat iqtisodiyotida qishloq xoʻjaligi. yetakchi mavqeda edi. Keyingi davrda yangi tarmoqlar vujudga keldi.
Viloyatning tabiiy geografik oʻrni qulay, mehnat resurslari ham yetarli.
Sanoat ishlab chiqarish. (yengil va oziq ovqat sanoati), qishloq xoʻjaligi. (paxta va bugʻdoy yetishtirish, qoramolchilik va qoʻychilik), transport (ayniqsa, temir yo'l va avtomobil transporti) salmoqli oʻrin tutadi.
Sanoatining yetakchi tarmoqlari: paxta tozalash, paxtani qayta ishlash korxonalaridir. Yirik sanoat korxonalari: "JarqoÊ»rgÊ»onneft" boshqarmasi, Sherobod keramika badiiy buyumlar, Denov yogÊ»ekstraksiya, Sariosiyo tosh saralash zavodlari, ShoÊ»rchi un kombinati, JarqoÊ»rgÊ»on yigiruvtoÊ»quv, Termiz tikuvchilik f-kalari, ShargÊ»un koÊ»mir, XoÊ»jaikon tuz konlari korxonalari va boshqa Surxondaryo viloyatida 40 ga yaqin qoÊ»shma, 4000 dan ziyod kichik va xususiy korxona ishlab turibdi. Jumladan, AfgÊ»oniston bilan hamkorlikda tashkil etilgan xalq isteʼmoli mollari ishlab chikariladigan "Namaf" va "AfroÊ»z", "Surxonteks" va boshqa qoÊ»shma korxonalari faoliyat koÊ»rsatmoqda. Hindiston — Termiz "Farmed" qoÊ»shma korxonasida mahalliy giyohlar asosida doridarmon, Turkiya— Termiz "PoÊ»lat" qoÊ»shma korxonasida milliy gilamlar, paloslar tayyorlanadi. Tumanlarda qishloq xoÊ»jaligi. mahsulotlari qayta ishlanadigan kichik korxonalar, sexlar tashkil etilmoqda.
Qishloq xoʻjaligining asosiy tarmoqlari: paxtachilik, gʻallachilik, bogʻdorchilik, pillachilik, limonchilik. Togʻ etaklarida lalmikor dehqonchilik (asosan, bugʻdoy va arpa)
YolGiZbeK (24 May 2019 17:37)
Qoyil :)
MANSUR (24 May 2019 17:38)
Oʻzbekistonda eng koʻp ingichka tolali paxta Surxondaryo viloyatida tayyorlanadi. Viloyatning togʻoldi tumanlarida bogʻdorchilik va tokchilik rivojlangan. Chorvachilikda qoramol, qoʻy (qorakoʻl va hisor qoʻylari), echki, yilqi, parranda, quyon boqiladi.
Jahon moʻyna va teri auksionlarida juda qadrlanadigan "Surxon suri" qorakoʻl terisi yetishtiriladi.
Dehqonchilikda foydalanadigan yerlar maydoni 284,3 ming ga, shundan sugʻoriladigan yerlar 271,6 ming ga, shu jumladan, 120,8 ming ga yerga paxta, 129,7 ming ga yerga don ekinlari, 9,1 ming ga yerga sabzavot, 1,8 ming ga yerga poliz, 5,5 ming ga yerga kartoshka, 16,2 ming ga yerga yem-xashak ekinlari ekiladi. 33,5 ming ga yer koʻp yillik daraxtzorlar, 12,7 ming ga yer mevazor, 5,2 ming ga yer tutzor, 15,1 ming ga yer tokzorlar bilan band. 854,2 ming ga yerni yaylovlar egallagan.
Yerning meliorativ holatini yaxshilash maqsadida kollektordrenaj tarmoklari qurilgan. Viloyatda 151 shirkat, 4715 fermer xoʻjaliklari bor. Viloyat jamoa va shaxsiy xoʻjaliklarida 487,2 ming qoramol (shu jumladan, 227,7 ming sigir), 1042,0 ming qoʻy va echki, 1052,5 ming parranda, 12,2 ming ot boqiladi (2004).
Qanday chiroyli yurtim !:-)
Boss (24 May 2019 17:46)
[b]MANSUR,[/b] Shu Surxondaryo va Qashqadaryoda tandir tayyorlasharmidi juda zo'rda.
baxshilar yurti :zor:
MANSUR (24 May 2019 18:04)
[red]Sog´liqni saqlash va sport ![/red]
Surxondaryo vodiysi ilk ibtidoiy odamzod makon topgan joy sifatida taʼriflanadi. Boysun tizmalaridan oÊ»rta paleolit davriga (mil. av. 100— 40 ming y.liklarga) oid ibtidoiy odam manzillarining qoldiklari topilgan.
Surxondaryo togÊ»larida tosh davrining soÊ»nggi bosqichi—yuqori paleolitga (mil. av. 40—12 ming yilliklar) doir topilma ham kup. Shulardan biri Teshiktosh unguridan qazib olingan 8—9 yashar bola suyaklaridir (antropolog M.M. Gerasimov tomonidan qiyofasi tiklangan). Ushbu topilma "neandertal odam" nomi bilan mashhur boÊ»lib OÊ»zbekistonning, umuman, OÊ»rta Osiyoning hozirgi zamon odami (kromanon) shakllangan mintaqaga taallukli ekanini isbotlashga dalil boÊ»ldi. Vohada qad. madaniyatga mansub Ayritom, Dalvarzintepa, Xolchayon, undan keyingi davrlarga oid Sopomitepa, Mirshodi, MoÊ»lali, Kampirtepa, JarqoÊ»rgÊ»on, Bolaliktepa va boshqa arxeologik yodgorliklar topilib oÊ»rganildi.
Koʻhitang togʻlarida aniqlangan Zarautsoy qoyatosh rasmlari mezolit yoki neolit davriga tegishli.
Zarautsoydagi gʻor shiftlari va devorlarida oxra boʻyogʻi yordamida rayem chizilgan. Rasmlarning asosiy qismi yovvoyi buqalarni sehrjodu yoʻli bilan ovlash manzarasini aks ettiradi.
Mil. av. 2ming yillikning 1-yarmida hozirgi Oʻzbekiston jan.ga Amudaryo soʻl sohilidan kelgan qabilalar Koʻhitang va Boysun togʻoldi xududlarini oʻzlash.tirib Sopollitepa, Jarqoʻton, Moʻlalitepa aholi manzilgoxlariga asos soldilar.
Mil. av. 329—327 yillarda viloyat hududi makedoniyalik Iskandar tomonidan bosib olingan. Keyinchalik Salavkiylar davlati tarkybiga kirgan.
Oʻrta asrlarda Buyuk ipak yulinang bir tarmogi Surxondaryo (Termiz) orqali oʻtgan.
Kushon podsholigi hududiga kirgan Dalvarzintepa va Xolchayonda oʻtkazilgan arxeologik qazishmalar, Eski Termizdan topilgan Budda ibodatxonalari shaharlarning naqadar rivojlanganligini koʻrsatadi. Bu davrda hunarmandchilik va qishloq xoʻjaligi.ning taraqqiy topishi, tovarpul munosabatlarining rivojlanishi, meʼmorchilik, monumental haykaltaroshlik, rassomlik va boshqa sanʼatlarning yuksalishi kuzatiladi.
Surxondaryo viloyatining hozirgi qududi, 3—4-asrlarda Kushonlar davlati parchalanib ketgach, eftaliylar davlati, 5—8-asrlarda Tohariston tarkibida, keyin Turk hoqonligi qoÊ»l ostida boÊ»ldi.
Manba: https://uzmasters.ru/forum/2/66/3351/