Mavzu: HTTP va HTTPS protokollari (INTERNET VA DASTURLASH/Dasturlash tillari)
Prince_Abdul (3 Oct 2017 22:25)
HTTP ingliz tilidagi «Hyper Text Transfer Protocol» soâzlarining bosh harflaridan olingan. Oxirida qoâshiladigan S qoâshimchasi esa «Secure» soâzining bosh harfi hisoblanadi. Aslida HTTPS â bu HTTP protokolining xavfsiz shakli boâlib, HTTPdan farqli ravishda HTTPS protokolida barcha murojaatlar kodlangan shaklda yuboriladi.
Maâlumki saytlar serverdan foydalanuvchining brauzerigacha boâlgan aloqa birligida ishlaydi: foydalanuvchi maâlumotlarni saytga kiritganda brauzer maâlumotlarni serverga joânatadi va aksincha, foydalanuvchi maâlumotlarni serverdan soâraganda shu aloqa yoâli orqali maâlumotlar serverdan foydalanuvchining brauzerigacha yuboriladi. Oddiy HTTP orqali maâlumotlar almashinuvi sodir boâlganda serverdan brauzergacha boâlgan aloqa xavfli boâlishi mumkin. Xakerlar bu aloqani buzib kirib serverdan foydalanuvchiga, yoki foydalanuvchidan serverga yuborayotgan maâlumotlarni oâgâirlab olishi mumkin. Bunday xavfni bartaraf etish uchun HTTPS protokoli yoâlga qoâyilgan.
HTTPS serverdan brauzergacha va aksincha boâlgan aloqlarni kodlash va qayta kodlash tarzida ishlaydi. Xavfsiz aloqaning asosini SSL yoki TLS xavfsizlik protokollari tashkil etadi. Ularning ikkalasi ham shaxsiy va ommaviy kalitlar asosida ishlaydi. Shaxsiy kalit faqat serverda saqlanadi va u maxfiy hisoblanadi. Ommaviy kalit esa hamma uchun ochiq boâlib, erkin tarqatiladi. Server foydalanuvchiga qaysidir maâlumotni joânatayotgan vaqtida uni oâzidagi shaxsiy kalit yordamida kodlaydi va brauzerga uzatadi. Natijada brauzergacha kelayotgan aloqa kodlangan holatda boâladi va mobodo qaysidir xaker uni brauzergacha buzib, oâqishga harakat qilsa, undagi ommaviy kalit yuborilgan aloqa maâlumoti bilan mos tushmaydi, shu tarzda qayta kodlash amalga oshirilmaydi. Bu aloqaning xavfsizligini taâminlaydi. Sayt yuklanayotganda har bir brauzer avtomatik tarzda serverdan ommaviy kalitni qabul qilib oladi va ikki tomonlama bir xil kalit asosida serverda kodlangan maâlumot brauzerga kelib qayta kodlanadi va foydalanuvchiga koârsatiladi. Foydalanuvchining ham ham oâz navbatida yuboradigan maâlumoti brauzer ommaviy kaliti tomonidan kodlanadi va serverga yetib borganidan soâng qayta kodlab, maâlumot saqlanadi. Oddiy qilib aytganda server va brauzer secure protokol yordamida bir-birlariga maâlumotni «qadoqlab» yuborishadi. Oârtadagi maâlumot qadoqi maxsus kalitsiz ochilmasligi natijasida aloqa xavfsizligi taâminlanadi.
HTTPS protokoli saytdan serverga va serverdan saytga maxfiy maâlumotlar yuborishda, kredit karta va bank xisob raqami amaliyotlarini amalga oshirishda ishlatiladi. Bu protokoldan foydalanish uchun har bir sayt (server) oâzining SSL sertifikatiga ega boâlishi kerak. Bitta SSL sertifikatining shaxsiy kaliti millardlab brauzerlarga yuboriladigan ommaviy kalitlar bilan hamkorlikda ishlaydi. Bitta saytning kaliti boshqa saytning yuborgan xavfsiz maâlumotini ocha olmaydi. Agar sayt joylashgan serverda SSL yoki TLS protokoli sertifikati oârnatilgan boâlsa, brauzerlar bu saytning (serverning) xavsiz ekanligini turli belgilar bilan ifodalashadi. Koâpincha brauzerlarda bu belgi sayt nomining yashil rang bilan berilishida koârinadi:
Agar saytingiz va serveringiz orqali hech qanday maxfiy maâlumotlar, xakerlar xujumidan saqlanishi kerak boâlgan muhim amaliyotlar amalga oshirilmasa, HTTPdan foydalanishni davom ettirishingiz mumkin. Ammo saytingizda foydalanuvchilarning pul mablagâlari, shaxsiy axborotlari va shunga oâxshash hech kimga koârsatilmasligi kerak boâlgan maâlumotlar bilan amaliyotlar qilinsa, Siz uchun HTTPS protokolida ishlash juda zarur hisoblanadi.
Xullas, HTTPS protokolidan foydalanishning quyidagi afzalliklari bor:
foydalanuvchi maâlumotlari, kredit karta raqamlari va boshqa maxfiy maâlumotlar kodlangan tarzda yuboriladi va uni xakerlar buza olmaydi;
foydalanuvchilar brauzerda sertifikatning «yashil» ekanligini koârib saytning ishonchli ekanligini bilishadi;
foydalanuvchilar xavfsizlik sertifikatiga ega saytlar orqali harid qilishda oâzlarini xavfsiz his qilishadi;
sertifikati bor saytlarga koâproq ishonishadi.
Prince_Abdul (3 Oct 2017 22:26)
Azamat.uz
Protsessor (3 Oct 2017 22:32)
bilamiz
Akbarali (14 Mar 2018 21:26)
Ha tushunarli lekin johncmsga https ga qanday o'tqizsa bo'ladi. Saytga qanday o'rnatiladi.
.
.
Copy qilishni internetga kirgan hamma biladi lekin olgan malumotini ishlatishni hamma ham bilavermaydi.
Bekmurod (30 Mar 2018 07:03)
--Javob--
Akbarali (14 Mar 2018 21:26):
Ha tushunarli lekin johncmsga https ga qanday o'tqizsa bo'ladi. Saytga qanday o'rnatiladi.
.
.
Copy qilishni internetga kirgan hamma biladi lekin olgan malumotini ishlatishni hamma ham bilavermaydi.
----------
Sertifikat berish hosting serveridan ammalga oshiriladi(consoldan). Agar server emas hostingda bo'lsangiz hosting beruvchi sertifikat berishi kerak. Sertifikat olganizdan kegin saytiz httpda ham httpsda ham ishlayveradi shunda johnda admim panelda saytiz addresi degan joyga https orqali yozing.
DIYORBEK (9 Apr 2018 15:34)
saytni qanday http dan https ga utqasa buladi
DoN (9 Apr 2018 15:58)
--Javob--
DIYORBEK (9 Apr 2018 15:34):
saytni qanday http dan https ga utqasa buladi
----------
DIYORBEK, Bundan Qanday Foyda buladi Qanday Avzaligi bor
DIYORBEK (9 Apr 2018 16:50)
--Javob--
DoN (9 Apr 2018 15:58):
DIYORBEK, Bundan Qanday Foyda buladi Qanday Avzaligi bor
----------
DoN, #1 postini uqib chiqing
DoN (9 Apr 2018 17:57)
--Javob--
DIYORBEK (9 Apr 2018 16:50):
DoN, #1 postini uqib chiqing
----------
DIYORBEK, uqidim
Clone (22 Apr 2018 19:10)
Salom do'stlar menga yordamiz kerak http pratakoli qanday ishlaydi va kamchiliklari ham bormi yani buzish mumkunmi?
Prince_Abdul (22 Apr 2018 20:26)
--Javob--
Clone (22 Apr 2018 19:10):
Salom do'stlar menga yordamiz kerak http pratakoli qanday ishlaydi va kamchiliklari ham bormi yani buzish mumkunmi?
----------
Clone, https sertifikati bilan bo'lsa buzish keyinroq unga ancha hakcerlar buza olmaydi http ni buza olishadi
ÐаÑзÑлло (22 Apr 2018 20:31)
Ok.ru ni hech kim buzaolmarkanda Https ga ulangan
shohrux (22 Apr 2018 20:58)
--Javob--
ÐаÑзÑлло (22 Apr 2018 20:31):
Ok.ru ni hech kim buzaolmarkanda Https ga ulangan
----------
Narzullo, kxe oshna ok.ru da officialni masterlari ishliydi
ÐаÑзÑлло (22 Apr 2018 21:02)
--Javob--
shohrux (22 Apr 2018 20:58):
Narzullo, kxe oshna ok.ru da officialni masterlari ishliydi
----------
shohrux, Google buzishdiku
shohrux (22 Apr 2018 21:09)
--Javob--
Prince_Abdul (22 Apr 2018 20:26):
Clone, https sertifikati bilan bo'lsa buzish keyinroq unga ancha hakcerlar buza olmaydi http ni buza olishadi
----------
-----BEGIN CERTIFICATE-----
MIID/TCCAuWgAwIBAgIBADANBgkqhkiG9w0BAQQFADCBmDELMAkGA1UEBhMCVVox
ETAPBgNVBAgMCFRhc2hrZW50MREwDwYDVQQHDAhGZXJnaGFuYTEZMBcGA1UECgwQ
U294c2tpeSBHdWxpc3RhbjEOMAwGA1UECwwFQ2N0bGQxEzARBgNVBAMMCnpvci16
b3IudXoxIzAhBgkqhkiG9w0BCQEWFG1hc3RlcnNfc2hveEBtYWlsLnJ1MB4XDTE4
MDQxOTE1MTkzNFoXDTE5MDQxOTE1MTkzNFowgZgxCzAJBgNVBAYTAlVaMREwDwYD
VQQIDAhUYXNoa2VudDERMA8GA1UEBwwIRmVyZ2hhbmExGTAXBgNVBAoMEFNveHNr
aXkgR3VsaXN0YW4xDjAMBgNVBAsMBUNjdGxkMRMwEQYDVQQDDAp6b3Item9yLnV6
MSMwIQYJKoZIhvcNAQkBFhRtYXN0ZXJzX3Nob3hAbWFpbC5ydTCCASIwDQYJKoZI
hvcNAQEBBQADggEPADCCAQoCggEBAPq/Jwg+ELkP44yKI/5iB8sfkJjmbmGiYOoe
xzrgprcx6BRCVwHAEmHJgmrvMDgreIHgC0/v6xwasp1UjvZmgaiYO7iBwCzK6R3v
QC8Ssnml/7nQ246EIKuGdjw18ytoQLFmFoJDRLIj0Gdjd41HaAiSxGLiV7wKSWXv
3Ix4C0cdHoDIhmBD3gF0lCBUKpRTcFkT8r8X49zO8zTEWhJDLaOHBRAJieLq87cT
DbMroNntRTlEOqqI1FGGJHUq1AZMPf0+IldIOdBieHvawuKQJ3g+ehAx+/T46hcO
YCgwbOpPBCWxxebdYONLVSFawY4xB35se9y/F+9GR/zNX8vbyokCAwEAAaNQME4w
HQYDVR0OBBYEFLXoaX3rfpUYna69xW3Srlj/qDX9MB8GA1UdIwQYMBaAFLXoaX3r
fpUYna69xW3Srlj/qDX9MAwGA1UdEwQFMAMBAf8wDQYJKoZIhvcNAQEEBQADggEB
AHW/ZywtMJdcdP74scKjXEe2kVJHInXCLB1SyxVB4rOlE1mCNtrRAgmIrXRchIDK
t9h2cU3SbhMujo+cuF3r4hWxi9iSByY8bxeOv5mAlnP9yOT9wFE7nmzlVhfobQ2w
4hSz7LpxzzzTaKFKJFadlDeKS8HSc5FRw+FFj9YcMY8UuWfXPxheXmI6h9fWhQ1S
sNrwKY4DL8nLb4rIysLnvuMrBZf1qgCwRzjjWspTGfOoJr8XMS/azbQkZdh/wgzO
mVdRVQbA1Xj5yaJrZxzXOrX3hyl5pi8tUyr/mvqy4mP5u0MTmARMb0+QbjkU4OQ3
b7DvMTgpz+DXtikddRKkfm0=
-----END CERTIFICATE-----
shohrux (22 Apr 2018 21:11)
--Javob--
Prince_Abdul (22 Apr 2018 20:26):
Clone, https sertifikati bilan bo'lsa buzish keyinroq unga ancha hakcerlar buza olmaydi http ni buza olishadi
----------
Prince_Abdul, dust УпÑавление SSL da shunda y kod bervoti qayerga quyaman
shohrux (22 Apr 2018 21:12)
--Javob--
ÐаÑзÑлло (22 Apr 2018 21:02):
shohrux, Google buzishdiku
----------
Narzullo, google amerikaniki rusnikini buzolmedi
ÐаÑзÑлло (22 Apr 2018 21:13)
--Javob--
shohrux (22 Apr 2018 21:12):
Narzullo, google amerikaniki rusnikini buzolmedi
----------
shohrux, Ok
Prince_Abdul (23 Apr 2018 05:56)
--Javob--
shohrux (22 Apr 2018 21:11):
Prince_Abdul, dust УпÑавление SSL da shunda y kod bervoti qayerga quyaman
----------
shohrux, https sertifikatni hali ishlatmadim shunga unchalik bilmiyman do'st. Sizga qanday o'rnatish ma'lumotini berishlari kerak edi berdimi?
Prince_Abdul (23 Apr 2018 06:01)
Google yandex mail odno vk facebook instagram telegram va hk saytlarni faqat juda kuchli hackerlar buza oladi https aytganimday oddiy hacker buza olmaydi agar siz ham unga kuchli maxfiylikni kiritib himoya qilsaz juda kuchli hacker ham buzalmaydi buni hammasi o'zingizga bog'liq :zor:
Manba: https://uzmasters.ru/forum/6/27/1926/