So'ngi bloglar | Bo'limlar | Qidirish | Blog yozish

RDBMS nima?
RDBMS - Relational dаtаbase Management System(bog`liqlik ma`lumotlar bazasini boshqarish sistemasi).RDBMS SQL uchun asos bo'lib, MS SQL Server, IBM DB2, Oracle, MySQL, Microsoft Access va shunga o'xshash barcha zamonaviy ma'lumotlar bazalari uchun
Bog'liq ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimi (RDBMS) ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimi E. F. Codd tomonidan kiritilgan (relational model)munosabatlar modeliga asoslangan.
Jadval nima?
RDBMSdagi ma'lumotlar jadvallar deb nomlanadigan ma'lumotlar bazasi ob'ektlarida saqlanadi. Ushbu jadval asosan tegishli ma'lumotlar yozuvlari to'plamidir va u ko'p sonli ustunlardan iborat qatorlar.
Unutmang ki, jadval jadvalda ma'lumotlar bazasi.
Quyidagi dastma'lumotni saqlashning eng oddiy va eng oddiy shakli hisoblanadi. Quyidagi dastur CUSTOMERS (mijozlar) jadvalining namunasidir:
IDNAME(ISM )AGE( YOSH)ADDRESS(Yashash manzili)SALARY(Maosh)
1Murodjon22Sirdaryo viloyati$2000
2Abduvali30Andijon viloyati$1000
3Nodira25Navoiy viloyati$900
Field - Maydon nima?
Har bir jadval maydonlar deb nomlangan kichik narsalarga bo'linadi. Mijozlar ichidagi maydonlar jadval ID, NAME, AGE, ADDRESS va SALARYdan iborat.
Maydon, jadvaldagi har bir yozuv haqida aniq ma'lumotlarni saqlash uchun mo'ljallangan jadvaldagi ustundir.
Yozuv yoki satr nima?
Bir yozuv, shuningdek, bir qator ma'lumot sifatida ham deyiladi, jadvalda mavjud bo'lgan har bir alohida yozuv. Masalan, yuqoridagi mijozlar jadvalidagi 7 ta yozuv(record) mavjud. Quyida mijozlar jadvalida bir qator ma'lumotlar yoki yozuvlar mavjud:
1Murodjon22Sirdaryo viloyati$2000
Record- jadvaldagi gorizontal entity(qayd)
Ustun nima?
Ustun jadvaldagi vertikal qism, ushbu maxsus maydonda ma`lumotlar saqlanadi
Masalan, CUSTOMERS jadvalidagi ustun ADDRESS bo'lib, u joyning tavsifini ifodalaydi va quyida ko'rsatilgandek bo'ladi:
ADDRESS
Sirdaryo viloyati
Andijon viloyati
Navoiy viloyati
NULL qiymati nima?
Jadvaldagi NULL qiymati bo'sh joy sifatida ko'rsatilgan maydonda, NULL qiymatiga ega bo'lgan maydon qiymati bo'lmagan qiymat hisoblanadi.
NULL qiymati nol qiymatidan yoki bo'shliqlarni o'z ichiga olgan maydondan farqli ekanini tushunish juda muhimdir. NULL qiymati bo'lgan maydon rekord yaratish vaqtida bo'sh qoldirilgan.
SQL Constraints(cheklovlari)
Cheklovlar - jadval ustidagi ma'lumotlar ustunlaridagi qoidalar. Ular jadvalga o'tishlari mumkin bo'lgan ma'lumotlar turini cheklash uchun ishlatiladi. Bu ma'lumotlar bazasidagi ma'lumotlarning aniqligi va ishonchliligini ta'minlaydi.
Cheklashlar ustun darajasi yoki jadval darajasigacha bo'lishi mumkin. Ustun darajasidagi cheklovlar faqat bitta ustunga qo'llaniladi, jadval stoli cheklovlari esa butun jadvalga qo'llaniladi.
SQLda mavjud bo'lgan eng ko'p qo'llaniladigan cheklovlar quyidagilardan iborat:
*.NOT NULL Constraint: Ustun NULL qiymatiga ega bo'lmasligini ta'minlaydi
*.DEFAULT Constraint: Hech biri ko'rsatilmagan bo'lsa, ustun uchun standart qiymatni beradi.
*.UNIQUE Constraint:Bir ustundagi barcha qiymatlar boshqacha bo'lishini ta'minlaydi.
*.PRIMARY Key: Ma'lumotlar bazasi jadvalidagi har bir satrni / yozuvni yagona tarzda aniqlaydi.
*.FOREIGN Key:Boshqa bazalar jadvalidagi qatorni / yozuvni aniqlaydi.
*.CHECK Constraint: CHECK cheklovi ustundagi barcha qiymatlar ma'lum shartlarga javob berishini ta'minlaydi.
*.INDEX:Ma'lumotlar bazasidan ma'lumotlarni juda tez yaratish va olish uchun ishlatiladi.
Ma'lumotlar yaxlitligi(dаtа Integrity)
Har bir RDBMS bilan quyidagi ma'lumotlar tarkibiy qismi mavjud:
*.Entity-(Tashkilotning yoki obyekt) yaxlitligi:Jadvalda ikki nusxadagi satr yo'q.
*.Domenning yaxlitligi: Turini, formatini yoki qiymatlar oralig'ini cheklash orqali ma'lum bir ustun uchun joriy yozuvlarni majburlaydi.
*.Referentning yaxlitligi: Boshqa yozuvlar tomonidan ishlatiladigan satrlarni o'chirib bo'lmaydi.
*.Foydalanuvchi tomonidan belgilab qo'yilgan yaxlitlik:Tashkilotga, domenga yoki referentning yaxlitligiga ta'sir qilmaydigan ba'zi bir maxsus biznes qoidalarini bajaradi.
Ma'lumotlar bazasini normallashtirish
Ma'lumotlar bazasini normallashtirish - ma'lumotlar bazasida ma'lumotlarni samarali tashkil etish jarayoni. Ushbu normalizatsiya jarayonining ikkita sababi bor:
*.Zarur bo'lmagan ma'lumotlarni yo'q qilish. Masalan, xuddi shu ma'lumotlarni bir nechta jadvalda saqlash.
*.Ma'lumotga bog'liqlikni ta'minlash mantiqan.

Yaratilgan vaqt: 16 Aug 2018, 11:30
Muallif: @Arey (44)
Raxmat aytishgan: 0 kishi
Fikrlar: 0 ta
Ko'rilgan: 9 marta
Shikoyatim bor